Tarihçe

Kamu istihdam kurumları, 19. yüzyıl sonlarında gelişmiş ülkelerde sanayi devrimiyle başlayan işsizliğin meydana getirdiği sosyo-ekonomik sorunlarla mücadele amacıyla kâr amacı gütmeyen kamu kuruluşları olarak ortaya çıkmaya başlamıştır.

Çalışma ilişkilerine yönelik ilk çalışmalar ülkemizde Cumhuriyet öncesi yıllarda başlamış ve bu çalışmalar ışığında 1924 yılında Umumi İş Kanunu tasarısı hazırlanarak TBMM’ye sunulmuştur. Daha sonra bu tasarı meclis çalışma gruplarında incelendikten sonra İş Mecellesi olarak adlandırılmıştır.

Ülkemizde kamu istihdam hizmetlerine ilişkin ilk yasal düzenleme 1936 tarihli 3008 sayılı İş Kanunu'dur. Söz konusu Kanun ile ülkemizde ilk defa çalışma ilişkileri kapsamlı şekilde düzenlenmiş, iş ve işçi bulmaya aracılık etme hizmetinin bir kamu hizmeti olarak devlet tekelinde yürütülmesi hüküm altına alınmıştır. Bu kapsamda 3008 sayılı İş Kanunu doğrultusunda İş ve İşçi Bulma Kurumu (İİBK) 1946 yılında 4837 sayılı Kanun ile kurulmuştur. İlgili Kanunda Kurumun görevi "işçilere vasıflarına uygun işler bulmak ve işverenlere de işlerine uygun vasıfta işçi bulmak" yani iş ve işçi bulmaya aracılık olarak belirlenmiştir.

1960’lı yıllarda sanayileşmiş ülkelerin işgücü ihtiyacının karşılanması için yürütülen yurt dışı işe yerleştirme hizmetleri Kurumun iş yükünün önemli bir kısmını oluşturmuştur. İİBK, 1999 yılında yürürlüğe giren 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile işsizlik sigortası primlerinin toplanması dışında kalan her türlü hizmet ve işlemlerin yapılmasında yetkili kılınmış ve Kurumda önemli değişimlerin yaşandığı bir döneme girilmiştir.

Kamu istihdam kurumlarının klasik görevlerinden sıyrılarak işgücü piyasasına yön veren kurumlar haline gelmeleri ve Avrupa Birliğine uyum süreci Kurum için yeniden yapılanmayı zorunlu kılmıştır. Bu doğrultuda 5 Temmuz 2003 tarihinde 4904 sayılı Kanunla İİBK, İŞKUR'a dönüşmüştür. İstihdamı korumak ve işsizlikle mücadele etmek amacıyla 5763, 5838 ve 5921 sayılı Kanunlar ile düzenlemeler yapılmış ayrıca 665 sayılı KHK ile Çalışma Bölge Müdürlükleri kapatılarak görevleri Kuruma devredilmiştir. İŞKUR, 2015 yılında Dünya Kamu İstihdam Kurumları Birliği (WAPES) başkanlığına seçilerek ulusal düzeyde elde ettiği başarıları uluslararası alanda da devam ettirmiştir.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçildikten sonra 703 sayılı KHK ile 4904 sayılı Kanunun adı “Türkiye İş Kurumu ile İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun” olarak değiştirilmiştir. 15.07.2018 tarihinde yayımlanan 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 615-629’uncu maddeleri ile de Kurum yapısı ile ilgili yeniden düzenlemeler yapılmıştır.

2020 yılında tüm dünyayı etkisi altına alan pandemi sürecinde ve sonrasındaki toparlanma döneminde İŞKUR istihdamı korumak, sürdürmek ve artırmak için milyonlarca çalışana, işverene ve işsize destek olmuş, Covid-19 pandemisinin istihdam üzerindeki olumsuz etkilerinin azaltılmasını sağlamıştır.

Kurum 21.04.2021 tarihli 73 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile yeniden yapılandırılan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ilgili kuruluşu olarak faaliyetlerine devam etmektedir.